تقریبا می توان گفت از دو هفته پس از تولد مشکل گوارشی به نام ریفلاکس در اکثر نوزادان بروز پیدا می کند. این مشکل که به دنبال ضعف ماهیچه ای در بدن است، مشکلات متعددی را برای نوزاد به وجود می آورد. آیا علائم ریفلاکس نوزادان را می شناسید؟ در ادامه این بخش قصد داریم شما را با علائم و روش های تشخیص و همچنین درمان این مشکل آشنا کنیم.
پیشگفتار
ریفلاکس نوزادان تقریبا یکی از شایع ترین مشکلات رایج بین نوزادان است. البته این مشکل چندان حاد و خطرناک نیست. به همین علت بهتر است همه چیز را به مرور زمان و رشد نوزاد سپرد تا این مشکل برطرف شود. گاهی ممکن است ریفلاکس یا رفلاکس نوزادان را به شدت اذیت کند. به همین علت باید آن را تشخیص داد و نسبت به درمان آن اقداماتی را نیز انجام داد. همچنین باید در نظر بگیرید که اگر این مشکل به سادگی برطرف نشود، قطعا ضعف در عملکرد اندام های داخلی بدن وجود دارد و باید فورا این مشکل برطرف شود. در این بخش تصمیم داریم تا به بررسی این موضوع بپردازیم. با ما همراه باشید.
ریفلاکس نوزادان چیست؟
قبل از اینکه بخواهیم سراغ هرگونه روش درمانی برویم، بهتر است تا در ابتدا به بررسی این موضوع بپردازیم که اصلا ریفلاکس نوزادان به چه معناست و دقیقا منظور از آن چیست؟ همانطور که می دانید در آناتومی بدن انسان، مری لوله ارتباطی بین دهان و معده است و از این طریق آب و مواد غذایی به معده می رسد. در صورتی که محتویات معده از مری به دهان راه پیدا کنند و به اصطلاح نوزاد بالا بیاورد، این رفلاکس است. البته باید این را در نظر بگیرید که ریفلاکس با استفراغ متفاوت است. زیرا محتویات معده نوزادی که ریفلاکس دارد، با شدت بسیار زیاد از دهانش خارج می شود. همانطور که گفتیم رفلاکس موضع خطرناک و حادی نیست. اما در صورتی که ادامه دار باشد، ممکن است مشکلات جدی تری برای نوزاد دلبند شما به وجود بیاورد. به همین علت بهتر است در ابتدا با علائم و روش های تشخیص این مشکل و سپس با روش های درمانی آن آشنا شویم. زیرا درمان به موقع قطعا تاثیرات بهتری خواهد داشت.
دلایل بروز ریفلاکس نوزادان چیست؟
آیا می دانید ریفلاکس نوزادان به چه علت اتفاق می افتد؟ در واقع اصلی ترین دلیل بروز رفلاکس در نوزادان، عدم تکامل عضله ای به نام اسفنکتر است. این عضله که در پایین مری قرار دارد، به معده کمک می کند تا در موقع دریافت مواد غذایی باز شود و پس از سیر شدن و به هنگام هضم غذا، دهانه آن کامل بسته شود. به همین دلیل پزشکان اکثرا به مادران جوان می گویند، مدتی را صبر کنند تا سن نوزادشان کمی بالاتر برود. در این صورت قطعا با بزرگتر شدن نوزادان این عضله نیز رشد می کند و تکامل می یابد. به خاطر داشته باشید ماهیچه اسفنکتر مانند یک دریچه بین دهانه مری و معده عمل می کند و با باز و بسته شدن به موقع باعث برقراری نظم و هماهنگی بین اندام های داخلی بدن می شود.
گاهی اوقات دلیل اصلی ریفلاکس نوزادان عدم تکامل ماهیچه اسفنکتر نیست، بلکه ضعیف بودن آن است. به همین علت باید درمان به گونه ای باشد که ضعف این ماهیچه از بین برود و به خوبی تقویت شود. به طور کلی می توان گفت رفلاکس در سه ماه اول بعد از تولد، شامل حال نیمی از نوزادان می شود. اما با مرور زمان و با شروع مصرف غذای کمکی این مشکل کم کم درمان خواهد شد.
علائم رفلاکس نوزادان را بشناسید
آیا می دانید ریفلاکس نوزادان را باید چگونه تشخیص داد؟ به طور کلی هیچ گاه شما نمی توانید با مشاهده یک علامت، وجود بیماری یا اختلال را در بدن نوزاد یا حتی خودتان تشخیص دهید. به همین علت باید از جوانب مختلف موضوع را مورد بررسی قرار دهید تا از این بابت اطمینان حاصل کنید. آیا میدانید علائم ریفلاکس نوزادان چیست؟ به موارد زیر توجه کنید.
- بازگشت محتویات معده به مری و دهان
همانطور که متوجه شدید، اصلی ترین نشانه رفلاکس در نوزادان، بازگشت محتویات معده به مری و دهان است. این اتفاق دقیقا پس از صرف وعده غذایی که همان شیر باشد اتفاق می افتد.
- تغییر شکل پشت نوزاد
شاید برایتان جالب باشد تا بدانید نوزادانی که به هنگام شیر خوردن پشت خود را کمانی می کنند، ریفلاکس دارند. این موضوع ممکن است بلافاصله بعد از غذا خوردن نیز اتفاق بیفتد.
- قولنج یا کولیک
منظور از کولیک یا قولنج نوزاد این است که او بدون هیچ دلیل پزشکی و غیر پزشکی روزی 3 ساعت یا بیشتر گریه کند. معمولا گریه های ناشی از کولیک از یک سو به ریفلاکس مربوط می شوند و ادامه دار هستند.
- استفراغ با فشار و مکرر
نوزادانی که به طور مکرر و با فشار استفراغ می کنند، ریفلاکس دارند. حال ممکن است این استفراغ های پرفشار پس از غذا خوردن و یا بلافاصله بعد از آن و به همراه آروغ زدن اتفاق بیفتد.
رفلاکس باعث کند شدن روند وزن گیری نوزاد می شود
- کاهش وزن گیری
از دیگر نشانه ها و علائم ریفلاکس نوزادان، کاهش وزن گیری است. زیرا غذایی که او می خورد به دلیل وجود ریفلاکس به خوبی جذب بدنش نمی شود و در نتیجه این موضوع باعث کاهش و یا اختلال در وزن گیری می شود.
- مشکل در تنفس
شاید برایتان جالب باشد تا بدانید مشکل در تنفس و یا خس خس سینه از دیگر نشانه های ریفلاکس نوزادان است.
پزشک چگونه ریفلاکس نوزادان را تشخیص می دهد؟
در صورتی که شما هر یک از علائم و نشانه های ریفلاکس نوزادان را مشاهده کردید، در قدم بعدی باید به پزشک مراجعه کنید. اما آیا میدانید پزشک چگونه این مشکل را تشخیص می دهد؟ قطعا پزشک قبل از درمان باید مشکل نوزاد را به خوبی بررسی کند تا از آن مطمئن شود. روش های زیر روش های تشخیص پزشکی هستند.
- عکس برداری از دستگاه گوارشی
یکی از روش های تشخیص پزشکی ریفلاکس نوزادان، عکس برداری از قسمت فوقانی دستگاه گوارش است. پس از خوراندن یک ماده کنتراست دهنده به نوزاد، متخصص رادیولوژی از مسیر پایین رفتن غذا عکس برداری می کند تا ریفلاکس به طور دقیق تشخیص داده شود.
- سنجش میزان اسیدیته مری
از دیگر روش های تشخیص ریفلاکس نوزادان این است که پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر را از طریق بینی وارد معده نوزاد می کند. به هنگام پایین رفتن لوله، مقدار اسید مری تشخیص داده می شود و تمامی مقدار و اندازه های آن در مانیتور ثبت می شود. البته نوزاد شما برای تشخیص باید 24 ساعت در بیمارستان بستری باشد.
- درمان ریفلاکس نوزادان
حال دیگر بهتر است تا روش های درمان ریفلاکس نوزادان را بررسی کنیم تا با آنها آشنا شوید. این روش ها به ترتیب برای شما نام برده شده است. در صورتی که یکی از آنها نتیجه نداشت، باید سراغ درمان بعدی بروید.
- اصلاح در تغذیه
اگر نوزاد شما از شیر مادر تغذیه می کند، باید در تغذیه تان یک سری تغییرات به وجود آورید. بهتر است تا از مصرف لبنیات به طور موقت خودداری کنید. زیرا ترکیبات لبنیات باعث تشدید ریفلاکس در نوزادان می شود. همچنین الگوی شیردهی خود را تغییر دهید. از شیر دادن بیش از حد به نوزادتان خودداری کنید.
بهتر است هنگام خواب سر نوزادتان را در زاویه 30 درجه قرار دهید. این کار را با استفاده از یک بالش نرم و راحت انجام دهید. زیرا باعث می شود تا تحریک برای بازگشت محتویات معده به مری کاهش یابد.
ماساژ نوزاد با روغن های مخصوص
یکی دیگر از راهکارهای موثر برای درمان ریفلاکس نوزادان، ماساژ با روغن های طبیعی است. شما می توانید به آرامی و با استفاده از روغن های گیاهی و درمانی مثل روغن زیتون، قسمت پشت قفسه سینه نوزادتان را ماساژ دهید. این کار به کاهش تحریکات ریفلاکس در نوزادان کمک زیادی می کند.
- استفاده از داروهای مخصوص ریفلاکس
در صورتی که شما با هیچ یک از روش های بالا جواب نگرفتید، می توانید از داروهای مخصوص درمان ریفلاکس نوزادان کمک بگیرید. البته نباید به صورت خودسرانه این داروها را به نوزادتان بدهید. زیرا مقدار و دفعات مصرف داروهای درمانی برای ریفلاکس باید با توجه به شدت مشکل و فقط توسط پزشک تعیین شود. در این مرحله قطعا نوزاد شما از درمان نتیجه خواهد گرفت.
- عمل جراحی
در موارد بسیار نادر و کمیابی اگر نوزاد با هیچ یک از روش های درمانی خانگی و پزشکی نتیجه نگرفت، پزشکان عمل جراحی را پیشنهاد می کنند. البته ریفلاکس در همان مراحل اولیه درمان می شود. اما گاهی اوقات در موارد بسیار خاص ممکن است این مشکل به راحتی درمان نشود و به درمان قطعی تر نیاز داشته باشد. در واقع در چنین شرایطی، ضعیف بودن بیش از حد ماهیچه اسفنکتر مشکل را حادتر می کند. در صورتی که این مشکل با مصرف دارو درمان نشود، قطعا باید از عمل جراحی برای درمان قطعی آن کمک گرفت.