یکی از شایع ترین بیماری هایی که افراد در سراسر دنیا با آن مواجه هستند، آرتروز است. امروزه محققان بیش از 100 نوع آرتروز را شناسایی کرده اند که مردم در نقاط مختلف جهان با آن روبرو هستند. دلیل اصلی ابتلا به آرتروز ناتوانی جسمی است و بیشتر در بانوان مشاهده می شود. معمولا با بالا رفتن سن خطر ابتلا به این بیماری بیشتر شده و احتمال وقوع آن بالا میرود.
آرتروز چیست؟
در واقع آرتروز نتیجه از بین رفتن غضروف مفصلی است و در این زمان راه رفتن برای فرد دشوار است. زمانی که غضروف مفصلی از بین برود دو استخوان با هم برخورد میکند و درد شدیدی را به همراه دارد. آرتروز با پوکی بیماری پوکی استخوان متفاوت است. در پوکی استخوان، استخوان ها ضعیف میشود و احتما شکنندگی آنها بیشتر است.
روش های درمان آرتروز بسیار زیاد است و با کمی رعایت و پیشگیری میتوان آن را به کلی کنترل کرد. اما باید زمانی که هنوز علائم بیماری خفیف هستند به فکر درمان آرتروز باشید. در ادامه با روش های درمان آرتروز همراه شما هستیم.
انواع آرتروز
آرتروز انواع مختلفی دارد که در ادامه هر یک را با هم بررسی می کنیم:
آرتروز اولیه
این آرتروز در افراد زیر 40 سال دیده نمیشود و همزمان با بالا رفتن سن به وجود می آید. آرتروز اولیه به ژنتیک مربوط است و اندام های تحتانی مانند زانو، لگن و شست پا را درگیر می کند. جالب است بدانید آرتروز اولیه در مچ دست، شانه و آرنج دیده نمیشود.
آرتروز ثانویه
آرتروز ثانویه همراه با شکستگی و عفونت و در پی یک بیماری خاص مانند روماتیسم مفصلی شکل میگیرد. آرتروز ثانویه معمولا در اندام هایی که درگیر آرتروز اولیه هستند مشاهده می شود برای مثال در بند انتخایی و میانی انگشتان و در اندام هایی مانند ستون مهره، گردن و کمر بسیار دیده می شود. آرتروز اولیه از آرتروز ثانویه اهمیت بیشتری دارد زیرا آرتروز ثانویه را میتوان به میزان زیادی پیشگیری کرد.
آرتروز دژنراتیو
شایع ترین نوع بیماری آرتروز، آرتروز استئوآرتریت است. زمانی که غضروف مفصلی از بین میرود دو استخوان روی هم کشیده شده و یا درد و ورم و سفتی زیاد همراه است. این امر در گذشت زمان به دردی مزمن تبدیل خواهد شد. وزن زیاد، سابقه خانوادگی، سن و سایر آسیب ها عوامل ابتلا به آرتروز دژنراتیو هستند. زمانی که آرتروز استئوآرتریت هنوز به صورت خفیف باشند میتوان آن را کنترل کرد. روش های کنترل و درمان آتروز استئوآرتریت عبارت اند از:
- انجام فعالیت های فیزیکی به شکل منظم
- استفاده از دستگاه های کمکی
- عدم انجام حرکات سنگین ورزشی
- استراحت منظم و برقراری تناسب بین فعالیت های روزانه
- تثبیت وزن سالم
- تقویت عضلات
- استفاده از مسکن های بدون نیاز به تجویز پزشک
- استفاده از داروهای ضد التهاب
آرتروز التهابی
التهاب یک سیستم درونی محافظت کننده در بدن است که با بیماری های عفونی مقابله می کند. اما گاها ممکن است که التهاب با انحراف به التهابی کنترل نشدنی تبدیل شود. در نهایت به مفاصل حمله کند و باعث فرسایش مفصل ها شود. برخی اوقات ممکن است به اعضای داخلی مانند چشم و دیگر قسمت های نیز حمله کند.
آرتریت روماتوئید و آرتریت پسوریاتیک نمونه هایی از آرتروز التهابی هستند. برخی محققان بر این باوراند که ترکیب ژنتیک و نیروهای محیطی سبب تحریک خود ایمنی میشود.
آرتروز عفونی
ویروس ها، قارچ ها و باکتری با ورود به مفصل میتوانند التهاب را تحریک کنند. موجودات زنده ای مانند سالمونلا، شیگللا، کلامیدیا، سوزاک و هپاتیت C میتوانند باعث عفونی شدن مفصل شوند. در بیشتر مواقع مصرف آنتی بیوتیک ها عفونت در مفاصل را از بین میبرد اما گاها به آرتروز مزمن تبدیل می شود.
آرتروز متابولیک
از تجزیه ها پورین ها در بدن اسید اوریک تولید می شود. این ماده در بسیاری از انسان ها و میوه ها یافت میشود. بسیاری از مردم اسید اوریک زیادی دارد زیرا بدن به بطور طبیعی میزان زیادی از آن را تولید می کند یا راهی سریع برای دفع اسید اوریک را ندارد. با انباشته شدن اسید اوریک کریستال های سوزنی شکل در مفصل ایجاد می شوند و در نتیجه سبب آسیب دیدگی یا نقرس در این ناحیه خواهد شد.
ممکن است نقرس به صورت مرحله ایجاد و محو شود. اگر هم سطح اسید اوریک پایین نیاید به صورت مزمن سبب ایجاد درد و ناتوانی خواهد شد که در این صورت درمان امکان پذیر نیست.
علائم آرتروز
هر بیماری پس از وقوع در بدن با علائم مختلفی همراه هستند. یا گذر زمان نشانه های و علائم آرتزور نیز مشاهده می شوند. درمان آرتروز را پس از دیدن علائم سریعا باید شروع کرد. بیماری آرتروز جز بیماری های مزمن بوده و در گذر زمان به بیشترین حد خود میرسند. در ابتدا بیماران درد شدیدی را احساس نمی کنند. از جمله شایع ترین علائم و بیماری های آرتروز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش دامنه حرکتی مفصل
- قرمزی و داغ شدن مفصل
- حساس بودن مفصل به فشار های کم و زیاد
- درد در هنگام حرکت مفصل
- اختلال در باز و بسته کردن مفصل و کم شدن انعطاف پذیری
- سفت و خشک شدن مفصل مخصوصا در هنگام بیدار شدن از خواب
- عدم توانایی در انجام فعالیت های روزمره
- شنیده شدن صداهای غیر طبیعی در هنگام راه رفتن و حرکت دادن مفصل
درمان آرتروز چگونه است؟
متاسفانه باید گفت بیماری آرتروز بطور کاملا قابل بهبود نیست. تنها روش ها و داروهایی هستند که میتوانند این بیماری با کنترل کرده و از پیشرفت آن جلوگیری کنند. با این روش ها اسیب به مفصل به حداقل رسیده و عملکرد و بهبود کیفیت زندگی حاصل می شود.
تکنیک های زیادی برای این روش وجود دارد. درمان آرتروز به صورت کلی شامل موارد زیر است:
داروهای تجویز شده توسط پزشک برای درمان آرتروز
برای درمان آرتروز به وسیله دارو به نوع آن بستگی دارد. در حالت کلی داروهایی که برای درمان آرتروز استفاده می شود شامل موارد زیر است:
- داروهای ضد روماتیسمی برای درمان روماتیسم مفصلی
- داروهای ضد التهاب غیر استروئید مانند ایبوپروفن
- داروهای ضد درد و مسکن مانند استامینوفن و …
انجام فعالیت های فیزیکی برای درمان آرتروز
برای جلوگیری از پیشرفت بیماری آرتروز میتوان فعالیت های فیزیکی مانند دوره های فیزیوتراپی و ماساژ، درمان آب گرم، کار درمانی و مدیریت درد را انجام داد. این فعالیت های فیزیکی به بیماران کمک میکند تا آرتروز را کنترل کنند و مشکلات و محدودیت های حرکتی را به حداقل رسانند.
تغییر سبک زندگی و درمان آرتروز به روش های خانگی
تغییر سبک زندگی و استفاده از راهنمایی های پزشک میتواند در کنترل و بهبود آرتروز بسیار تاثیرگذار باشد. اگر به بیماری آرتروز مبتلا هستید نکات زیر را رعایت کنید:
- اگر در مفصل خود احساس درد یا التهاب دارید به مدت 24 ساعت به مفصل استراحت دهید و فشار زیادی به آن وارد نکنید.
- انجام حرکات ورزشی سبک و استفاده از مکمل های ورزشی میتواند مفاصل و ماهیچه ها را تقویت کند. بنابراین مفاصل پایدارتر خواهند ماند و باعث کاهش درد آرتروز خواهد شد. ورزش هایی مانند پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری بسیار مناسب هستند. اگر در هنگام ورزش در مفاصل دیگر احساس درد داشتید، بدانید که ورزش مناسب شما نبوده یا بیش از حد به خود فشار وارد کرده اید.
- اضافه وزن و چاقی باعث فشار بیش از حد به مفاصل زانو و لگن میشود. با کاهش وزن میتوانید درد وارد شده با مفاصل را تا میزان زیادی کاهش دهید.
- استفاده از کمپرس های گرم و سرد را فراموش نکنید. مکپرس سرد باعث کاهش درد و گرفتگی عضلات شده کمپرس گرم برای درمان خشکی مفصل و آرتروز بسیار مناسب است.
- برای کاهش درد میتوانید از ژل ها و کرم های کاهش دهنده درد استفاده کنید.
- اگر برای راه رفتن مشکل دارید، بهتر است از وسایل کمکی مانند عصا و واکر برای کاهش درد کمک بگیرید. زمانی که فشار به مفصل کاهش پیدا کند، درد نیز کاهش پیدا خواهد کرد.
تعویض مفصل با عمل جراحی برای درمان آرتروز
اگر درمان های گفته شده در فوق برای آرتروز کارساز نبود، در مرحله آخر باید عمل جراحی برای تعویض مفصل انجام شود. حراجی تعویض مفصل برای درمان آرتروز دود روش کلی دارد:
جراحی جزئی تعویض مفصل
در این روش بخش های آسیب دیده از مفصل با پروتز مصنوعی جایگزین میشود.
جراحی کامل تعویض مفصل
اگر چندین قسمت از مفصل آسیب دیده باشد و با جراحی جزئی تعویض مفصل نتوان کاری کرد باید این روش را به کار برد. در این روش، کل مفصل زانو یا یک مفصل مصنوعی به طور کامل تعویض خواهد شد.
در پایان
همانطور که گفته شد درمان آرتروز تقریبا غیرممکن است و تنها میتوان آن را کنترل و پیشگیری کرد. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری آرتروز بهتر است که موارد ذکر شده در فوق را جدی بگیرید تا در سنین بالا به این بیماری مبتلا نشوید. شاید نتوان درمان آرتزور را بطور کامل انجام داد اما میتوان درد را کاهش داد و از اسیب های بیشتر جلوگیری کرد.