کم خونی یا آنمی وضعیتی است که زمانی رخ می دهد که بدن گلبول های قرمز سالم کافی برای حمل اکسیژن مورد نیاز به اندام ها و بافت ها را نداشته باشد. در واقع آنمی زمانی رخ می دهد که تعداد گلبول های قرمز در گردش خون کاهش یابد. این مسئله معمولاً زمانی اتفاق میافتد که توانایی بدن برای تولید گلبولهای قرمز سالم تحت تأثیر سایر بیماریها قرار میگیرد …
کم خونی یا آنمی وضعیتی است که زمانی رخ می دهد که بدن گلبول های قرمز سالم کافی برای حمل اکسیژن مورد نیاز به اندام ها و بافت ها را نداشته باشد. در واقع آنمی زمانی رخ می دهد که تعداد گلبول های قرمز در گردش خون کاهش یابد. این مسئله معمولاً زمانی اتفاق میافتد که توانایی بدن برای تولید گلبولهای قرمز سالم تحت تأثیر سایر بیماریها قرار میگیرد یا زمانی که تخریب یا از دست دادن گلبولهای قرمز به طور غیر طبیعی افزایش مییابد. کم خونی تقریباً 24.8 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهد. کودکان پیش دبستانی بیشتر در معرض خطر هستند و تخمین زده می شود که آنمی در این گروه سنی به میزان 47 درصد در سراسر جهان برسد.
کم خونی چیست؟
پاسخ این سوال که کم خونی یا آنمی چیست: می توان آن را به عنوان شرایطی در نظر گرفت که زمانی رخ می دهد که گلبول های قرمز سالم یا هموگلوبین کافی در خون وجود نداشته باشد. هموگلوبین مولکولی در گلبول های قرمز خون است که وظیفه انتقال اکسیژن را بر عهده دارد. علائم کم خونی یا آنمی زمانی رخ می دهد که گلبول های قرمز بسیار کم و به صورت غیرطبیعی در بدن وجود داشته باشند. علائم آنمی مانند خستگی و ضعف در نتیجه اکسیژن رسانی ناکافی به بافت های بدن ایجاد می شوند.
چه چیزی باعث کم خونی می شود؟
بدن برای زنده ماندن به گلبول های قرمز نیاز دارد. گلبول های قرمز حاوی هموگلوبین، پروتئین پیچیده ای حاوی مولکول های آهن هستند. مولکول های هموگلوبین اکسیژن را از ریه ها به بقیه بخش های بدن حمل می کنند. آنمی زمانی رخ می دهد که گلبول های قرمز کافی در خون وجود نداشته باشد. برخی بیماری ها و شرایط می توانند باعث کاهش تعداد گلبول های قرمز خون شوند. انواع مختلفی از آنمی وجود دارد و هیچ علت واحدی برای این مشکل وجود ندارد. تعیین علت دقیق موضوع گاهی اوقات ممکن است دشوار باشد. پس چه چیزی باعث کم خونی یا آنمی می شود؟ علل آنمی را می توان به شرح زیر برشمرد:
- ناتوانی در تولید گلبول های قرمز کافی در بدن
- افزایش از دست دادن گلبول های قرمز خون به دلیل خونریزی
- تخریب گلبول های قرمز در بدن در مدت زمان کمتری نسبت به حالت معمول
انواع مختلف بیماری آنمی علل مختلفی دارند. برخی از علل مرتبط با انواع مختلف این مشکل عبارتند از:
کم خونی فقر آهن: آنمی فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی در میان انواع مختلف این مشکل است. آنمی فقر آهن به دلیل کمبود آهن در بدن ایجاد می شود. مغز استخوان برای ساختن هموگلوبین مورد نیاز گلبول های قرمز به آهن نیاز دارد. بدون آهن کافی، هموگلوبین مورد نیاز برای تولید گلبول های قرمز خون تولید نمی شود. این نوع آنمی در بسیاری از زنان باردار که مکمل آهن یا مکمل رفع کم خونی مصرف نمی کنند رخ می دهد. همچنین خونریزی شدید قاعدگی، زخم معده و سرطان نیز می توانند باعث آنمی فقر آهن شوند.
آنمی ناشی از کمبود ویتامین: آهن، فولات و ویتامین B12 عناصر مود نیاز بدن برای تولید گلبول های قرمز سالم و به میزان کافی هستند. رژیم غذایی فاقد این عناصر و ویتامین ها می تواند منجر به کاهش تولید گلبول های قرمز در خون شود. همچنین، برخی از افرادی هم که B12 کافی دریافت می کنند، با مشکل جذب این ویتامین از طریق روده مواجه می شوند و این مسئله نیز می تواند منجر به آنمی ناشی از کمبود ویتامین B12 شود (آنمی ناشی از کمبود ویتامین B12 به عنوان آنمی خطرناک نیز شناخته شده است).
کم خونی بیماری های مزمن: برخی از بیماری های التهابی مانند سرطان، ایدز، آرتریت روماتوئید، بیماری کلیوی، بیماری کرون می توانند تولید گلبول های قرمز خون را مهار کنند.
کم خونی آپلاستیک: آنمی آپلاستیک یک نوع آنمی نادر اما تهدید کننده زندگی فرد است. این مشکل زمانی اتفاق می افتد که بدن گلبول های قرمز کافی تولید نمی کند. علل آنمی آپلاستیک عبارتند از برخی داروها، انواع عفونت ها و بیماری های خودایمنی؛ قرارگیری در معرض مواد شیمیایی سمی نیز می تواند دلیلی بر ابتلا به این نوع آنمی باشد.
آنمی نشات گرفته از برخی بیماری های مغز استخوان: همانطور که می دانید مغز استخوان محل تشکیل سلول های خونی است؛ برخی بیماری مربوط به مغز استخوان مانند میلوفیبروز و لوسمی بر تولید سلول های خونی تاثیر گذاشته و سبب ایجاد آنمی در بدن فرد مبتلا می شوند. این تاثیر می تواند خفیف یا شدید و حتی تهدید کننده زندگی فرد باشد.
کم خونی های همولیتیک: آنمی های همولیتیک زمانی اتفاق می افتد که تجزیه گلبول های قرمز خون سریعتر از تولید آنها باشد. برخی از اختلالات خونی باعث افزایش تخریب گلبول های قرمز می شود. آنمی همولیتیک هم ممکن است از والدین به فرزندان به ارث رسیده باشد یا بعداً در بدن ظاهر شود.
کم خونی داسی شکل: آنمی داسی شکل همان نوع ارثی کم خونی همولیتیک است. این بیماری ناشی از شکل معیوب هموگلوبین است که منجر به شکل غیر طبیعی داسی شکل گلبول های قرمز خون می شود. این سلول های خونی با شکل غیرعادی به صورت زودرس می میرند و این مسئله باعث کمبود مزمن گلبول های قرمز در بدن می شود.
علائم کم خونی کدامند؟
علائم کم خونی بسته به نوع و شدت بیماری آنمی و مشکلات سلامتی زمینه ای مانند خونریزی، زخم معده، مشکلات قاعدگی یا سرطان در افراد مختلف، متفاوت است. اگر کم خونی خفیف باشد یا به آهستگی در طی یک دوره زمانی طولانی ایجاد شود، ممکن است علائم آن بدون توجه باقی بمانند. علائم مشترک بسیاری از انواع مختلف بیماری آنمی عبارتند از:
- خستگی و از دست دادن سریع انرژی
- ضربان قلب غیرعادی سریع یا نامنظم، به ویژه به هنگام ورزش
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- سردرد
- سرگیجه
- پوست رنگ پریده
- گرفتگی در پاها
- بیخوابی
چه چیزی برای رفع مشکل کم خونی مفید است؟
آنمی باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود و بنابراین ممکن است فرد بیشتر مستعد ابتلا به انواع عفونت ها و بیماری های التهابی باشد. دریافت دوز کافی ویتامین C سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و همچنین به جذب آهن کمک شایانی می نماید. خوردن پرتقال یا نوشیدن یک لیوان آب لیمو در روز برای رفع نیاز به ویتامین C خوب است. برای این منظور می توانید از مکمل های ویتامین C (قرص های جوشان ویتامین C) نیز استفاده کنید.
مقادیر بالای کلروفیل موجود در سبزیجات سبز رنگ مانند اسفناج، کرفس، سبزی خردل و کلم بروکلی منبع خوبی از آهن هستند. بهتر است اسفناج را به جای خام خوردن بپزید؛ زیرا اسید اگزالیک موجود در اسفناج خام می تواند از جذب آهن در بدن جلوگیری کند. آب چغندر تازه یا آب انار به عنوان یک خون ساز و تصفیه کننده فوق العاده خون عمل می کند. چغندر همچنین سرشار از اسید فولیک است. دانه های کنجد، به خصوص دانه کنجد سیاه، راه خوبی برای افزایش دریافت آهن است.
کم خونی چگونه درمان می شود؟
روش های مختلفی برای درمان مشکل آنمی استفاده می شود. هدف تمامی این روش ها افزایش تعداد گلبول های قرمز است. بنابراین، مقدار اکسیژن حمل شده توسط خون افزایش می یابد. درمان بسته به نوع و علت کم خونی برنامه ریزی می شود.
کم خونی ناشی از فقر آهن: انواع مکمل خون یا ایجاد تغییرات در رژیم غذایی. اگر کمبود آهن به دلیل از دست دادن خون باشد، باید علت خونریزی را پیدا و متوقف کرد.
کم خونی ناشی از کمبود B12: در این مورد درمان شامل انواع مکمل رفع کم خونی و مکمل های حاوی ویتامین B12 است.
تالاسمی: درمان تالاسمی شامل مصرف مکمل اسید فولیک، برداشتن طحال و گاهی انتقال خون و پیوند مغز استخوان است.
کم خونی ناشی از بیماری های مزمن: این نوع کم خونی ممکن است با یک بیماری مزمن زمینه ای جدی همراه باشد. درمان خاصی در این مورد وجود ندارد و بایستی بر درمان بیماری زمینه ای اقدام کرد.
کم خونی آپلاستیک: در این مورد بیمار، تزریق خون یا پیوند مغز استخوان دریافت می کند.
آنمی داسی شکل: در درمان این نوع آنمی، مسکن و مکمل های مایع داخل وریدی تجویز می شوند. گاهی اوقات ممکن است آنتی بیوتیک درمانی، مکمل های اسید فولیک و تزریق خون نیز در مورد افراد مبتلا به این نوع آنمی ضروری باشد.
جهت تهیه انواع مکمل رفع کم خونی می توانید از خدمات ما در داروخانه آنلاین دارومارکت استفاده نمایید.