کیسه آب جنین ، کیسه ای است که در دوران بارداری کودک را در رحم احاطه کرده است. کیسه مایع آمنیوتیک از کودک محافظت می کند و فضایی برای حرکت می دهد. اگر کیسه آب جنین خیلی زود پاره شود، دلایلی ممکن است کیسه آمنیوتیک را ضعیف کرده باشد؛ که می‌تواند باعث پاره شدن یا نشت آن قبل از آماده شدن کودک برای تولد شود.
کیسه آب جنین چیست؟
حدود 12 روز پس از بارداری، یک کیسه آمنیوتیک در اطراف جنین در حال رشد تشکیل می شود. کیسه آب جنین – که به آن غشاء یا کیسه آمنیوتیک نیز می گویند – کیسه‌ای است که در دوران بارداری کودک شما را در رحم احاطه کرده است. کیسه مایع آمنیوتیک (آب) را نگه می دارد، از کودک محافظت می کند و فضایی برای حرکت می دهد.
مایع آمنیوتیک چیست؟
مایع آمنیوتیک مایعی است که جنین را در رحم احاطه کرده است. مایع آمنیوتیک کیسه را پر می کند و عملکردهای بسیاری دارد که همه آنها به رشد جنین مربوط می شود. این عملکردها عبارتند از:
- محافظت از جنین
- نگهداری از جنین در دمای ثابت
- در حالی که ریه ها رشد می کنند، به جنین اجازه می‌دهد در مایع تنفس کند.
- کمک به رشد و تکامل سیستم گوارشی جنین
کیسه آب جنین از کودک در برابر عفونت محافظت می‌کند. جنین و مایع در کیسه آمنیوتیک باقی می‌مانند و معمولاً وقتی زن شروع به زایمان می‌کند پاره می‌شود. دیواره های کیسه آمنیوتیک توسط 2 غشا به نام های کوریون و آمنیون ساخته می شوند. 2 غشا در یک کیسه به هم چسبیده اند.گاهی اوقات ممکن است زودتر پاره شود که به آن پارگی زودرس غشاها (PROM) می گویند.
علائم نشت مایع آمنیوتیک
نشت مایع آمنیوتیک ممکن است مانند فوران مایع گرم یا چکه آهسته از واژن باشد. معمولاً شفاف و بی بو است اما گاهی اوقات ممکن است حاوی خون یا مخاط باشد. اگر مایع خارج شده مایع آمنیوتیک باشد، بعید است که نشت آن متوقف شود.
علائمی که نشان می دهد مایع آمنیوتیک نیست
- رحم در دوران بارداری روی مثانه می نشیند، بنابراین نشت ادرار در زنان باردار غیرعادی نیست. اگر ترشحات بوی ادرار می دهد، احتمالاً همینطور است.
- زنان همچنین ممکن است افزایش ترشحات واژن را در دوران بارداری تجربه کنند. ترشحات معمولی بوی ملایمی دارند و شیری به نظر می رسند.
علل پاره شدن کیسه آب جنین
پاره شدن کیسه آب جنین نشانه مهمی برای زایمان است، اما به این معنی نیست که کودک شما آماده بیرون آمدن است. گاهی از اوقات، کیسه آب جنین قبل از شروع زایمان پاره می‌شود یا نشت می کند. همچنین گاهی در حالی که کیسه آب شما پاره نشده باشد نیز می‌توانید زایمان کنید. بر اساس گزارش انجمن بارداری آمریکا، از هر 10 زن، تنها یک زن «فشار چشمگیر» مایع آمنیوتیک را تجربه می کند. برای اکثر خانم ها، بیشتر مانند چکه ای ثابت احساس می شود.
اگر کیسه آمنیوتیک قبل از هفته سی و هفتم بارداری پاره شود، پزشکان آن را به عنوان PROM زودرس معرفی می کنند.
زنانی که کمتر از 6 ماه پس از آخرین زایمان خود باردار شده‌اند یا بیش از یک نوزاد به دنیا می‌آورند در معرض خطر ابتلا به PROM (پارگی زودرس کیسه آب) هستند.
چه چیزی باعث پاره شدن کیسه آب جنین می شود؟
پاره شدن کیسه آب جنین در زبان پزشک «پارگی غشاء» نامیده می شود.
کودک در حال رشد شما درون کیسه ای از مایع به نام کیسه آمنیوتیک شناور است. هنگامی که کودک تقریباً آماده خارج شدن است یا در لحظه‌ای از زایمان، کیسه می ترکد و یا پاره می‌شود- و مایع آمنیوتیک از طریق واژن به بیرون نشت می کند. معمولا به دلیل انقباضات یا فشاری که کودک می آورد، کیسه آب مانند بیرون زدن یک بالون، پاره می‌شود.
اگر کیسه آب شما خیلی زود پاره می‌شود، دلایل دیگری ممکن است کیسه آمنیوتیک را ضعیف کرده باشد؛ که می‌تواند باعث پاره شدن یا نشت آن قبل از آماده شدن کودک شما برای تولد شود.
اگر تغذیه نامناسب یا آب زیاد در رحم خود داشته باشید، کیسه آمنیوتیک می‌تواند ضعیف‌تر عمل کند. یک مطالعه آزمایشگاهی کوچک در سال 2014 همچنین نشان می دهد که عفونت ها ممکن است کیسه آمنیوتیک را نازک کنند.
در برخی مواقع، کیسه آب حتی پس از شروع انقباضات پاره نمی‌شود. اگر به صورت سزارین زایمان می کنید، ممکن است کیسه آب شما تا زمان جراحی پاره نشود.
به ندرت پیش می‌آید که کیسه آب جنین در حین زایمان به هیچ وجه پاره نشود و نوزاد همچنان در کیسه آمنیوتیک به دنیا بیاید. این گونه موارد ممکن است در زایمان طبیعی رخ دهد.
در صورتی‌که کیسه آب شما خیلی زود قبل از هفته 37 بارداری پاره شود، و پروم زودرس یا PPROM اتفاق بیفتد، ممکن است با این موارد مواجه باشید:
- دارای کمبود وزن با تغذیه نامناسب هستید
- در دوران بارداری سیگار بکشید یا از مواد مخدر استفاده کنید
- حامل دوقلو یا چند قلوهای دیگر هستید
- خونریزی واژینال در سه ماهه دوم و سوم داشته باشید
- داشتن التهاب یا عفونت در رحم (عفونت داخل آمنیوتیک)
- طول دهانه رحم کوتاه است
- سابقه PPROM
عوامل دیگری که می توانند منجر به PROM یا پارگی زودرس کیسه آب جنین شوند، عبارتند از:
- انقباضاتی که به کیسه آب جنین فشار وارد می کند و باعث پارگی آن می شود
- سوزن آمنیوسنتز سوراخی ایجاد می کند که مدت زیادی طول می کشد تا بهبود یابد
- سرکلاژ، روشی که در آن پزشکان دهانه رحم را تا زمانی که نوزاد برای زایمان آماده شود، بخیه می زنند
- عفونت دستگاه ادراری (UTI) یا عفونت مقاربتی (STI)
- شرایط پزشکی، مانند بیماری ریوی و سندرم اهلرز-دانلوس
- قرار گرفتن در معرض مواد مضر از جمله تنباکو، مواد مخدر غیرقانونی و الکل
- مایع آمنیوتیک خیلی زیاد یا خیلی کم
- وقتی که جفت که از رحم جدا می شود
تحقیقات نشان می‌دهد که حدود 30 درصد موارد pPROM یا پارگی زودرس کیسه آب جنین به دلیل عفونت داخل آمنیوتیک ایجاد می شود، در حالی که 70 درصد دیگر ربطی به عفونت ندارند (Romero et al., 1988). موارد pPROM که ربطی به عفونت ندارند ناشی از سیگار کشیدن، شاخص توده بدنی پایین، استرس یا سوء تغذیه مادر، استرس های اکسیداتیو، خونریزی داخل رحمی و عوامل ایتروژنیک مانند آمنیوسنتز یا فتوسکوپی است.
چه زمانی غشاهای کیسه آب جنین پاره می شوند؟
غشاها معمولاً یا درست قبل از شروع زایمان یا زمانی در طول زایمان خود به خود پاره می شوند. در حدود 1 نفر از هر 10 زن، غشاها چندین ساعت قبل از شروع زایمان پاره می شوند. در مواردی نادر، کیسه آب ممکن است چند روز قبل از شروع زایمان پاره شود. در مواقعی که کیسه آب قبل از شروع زایمان پاره می‌شود، به این حالت پارگی زودرس غشاها یا (PROM) می گویند.
چگونه می‌توانیم بفهمیم که کیسه آب جنین پاره می شود؟
زمانی که کیسه آب جنین پاره می‌شود ممکن است صدایی کوچکی احساس شود یا حتی شنیده نشود. پس از پارگی غشاها، نشت مایع آمنیوتیک تا زمان تولد نوزاد ادامه خواهد داشت. مایع آمنیوتیک مانند دمای بدن گرم است و هیچ بویی ندارد. معمولاً مانند آب شفاف است. ممکن است احساس کنید که مایعات زیادی از واژن خارج می شود که باعث خیس شدن لباس زیر و شلوار می شود. یا ممکن است فقط یک قطره کوچک آب داشته باشید که باعث می شود لباس زیرتان مرطوب باشد. مقدار مایعی که نشت می کند معمولاً کم است، اما احتمالاً پوشیدن یک پد یا تعویض لباس زیر لازم است.
اگر مطمئن نیستید که کیسه آب جنین پاره شده است، یک پد را در لباس زیر خود قرار دهید و برای مدت کوتاهی صبر کنید. اگر پد خیس شد، پزشک خود را در جریان بگذارید. در این مواقع معمولا با تجویز پزشک مقداری مایع از داخل واژن شما جمع آوری می‌شود تا بررسی شود که آیا غشای شما پاره شده است یا خیر.
اگر قبل از زایمان کیسه آب جنین پاره شود چه اتفاقی می افتد؟
وقتی کیسه آب جنین پاره می‌شود، باید با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است از شما خواسته شود که برای معاینه به مطب یا بیمارستان بیایید. در این صورت، احتمال ابتلای کودک به عفونت بیشتر است.
اگر کیسه آب جنین بیش از 3 هفته قبل از موعد مقرر پاره شود ، تصمیم‌گیری به وضعیت شما و کودکتان بستگی دارد. مراقب بهداشتی شما ممکن است توصیه کند برای مدت کوتاهی صبر کنید تا زایمان خود به خود شروع شود؛ یا اینکه بلافاصله زایمان را شروع کنید.
ممکن است مراقب بهداشت بخواهد که در بیمارستان بمانید و زایمان را به تأخیر بیندازید تا نوزاد نارس نداشته باشید. همچنین ممکن است به شما آنتی بیوتیک داده شود تا به محافظت از کودک در برابر عفونت کمک کند.
درمان پاره شدن کیسه آب جنین
- استراحت می‌تواند به درمان علت نشت کمک کند.
- درمان به علت نشت و همچنین سن، سلامت و رشد جنین بستگی دارد.
- ممکن است پزشک توصیه کند که فعالیت های خود را کاهش دهید و بیشتر روز را استراحت کنید. همچنین ممکن است توصیه کند که از رابطه جنسی خودداری کنید.
- درصورت عفونت، پزشک آنتی بیوتیک هایی را تجویز می کند که مصرف آن در دوران بارداری بی خطر است.
- اگر نوزاد آماده به دنیا آمدن باشد، پزشک ممکن است با استفاده از اکسی توسین زایمان را به جلو بیندازد. از طرف دیگر، اگر برای زایمان خیلی زودباشد، پزشک می‌تواند با استفاده از داروهایی به نام توکولیتیک به توقف زایمان زودرس کمک کند.
در صورت پارگی زودرس کیسه آب جنین چه کنیم؟
اگر کیسه آب جنین زود پاره شود، به مراقبت های پزشکی دقیقی نیاز دارید به نحوی که پزشکتان سلامت شما و کودکتان را تحت نظر داشته باشد. حتی ممکن است مجبور شوید به دستور پزشک در بستر استراحت کنید.
این موضوع در هر بارداری متفاوت است، و شما با همکاری پزشکتان می‌توانید بهترین وضعیت منحصر به فرد را برای خود تعیین کنید.
