امروزه زردی نوزاد یکی از مهمترین دغدغه های والدین است. کودک ممکن است در بدو تولد با دارا بودن زردی متولد شود. بنابراین، مادران باید برای پیشگیری از این نوع اختلال، اقدامات لازمی را انجام دهند که در مقاله پیش رو، این پیشگیریها به وضوح توضیح داده شده است.
چگونه از زردی نوزادان پیشگیری کنیم؟
امروزه وقتی نوزادی به دنیا می آید، والدین بیشتر از خوشحال بودن و شادی کردن، دغدغه و نگرانی ابتلای نوزاد به زردی را دارند. مسئله زردی نوزاد یکی از مهمترین مشکلاتی است که همواره موجبات نگرانی والدین بعد از متولد نوزاد می باشد که می تواند هم برای پدر و مادر و هم برای خود نوزاد مشکلاتی را ایجاد کند. کودکان زیادی وجود دارند که بعد از به دنیا آمدن، دچار مشکل زردی هستند ک بدین ترتیب برای از بین بردن زردی نوزاد، پدر و مادر باید زحمات فراوانی را متحمل شوند، این مشکل بخصوص برای مادران تازه زایمان کرده نیز چندین برابر است.
زمانی که می گوییم نوزاد دچار زردی شده است به این معنا است که پوست صورت، مخاط ها و سفیدی چشم های نوزاد دچار زردی شده و علت آن را رسوب ماده ی به نام بیلی روبین در پوست و مخاط بدن نوزادان می دانند. بهترین روش برای جلوگیری از زردی نوزاد قبل از به دنیا آمدن یعنی در زمان بارداری، این است که تصفیه خون و پاک سازی کبد مادر از ماده های فاسد و اضافی صورت گیرد. با این کار نه تنها، نوزاد بعد از متولد شدن دچار زردی نمی شود بلکه اثر فراوانی نیز بر روی زیبایی نوزاد دارد.
امروزه به نظر می رسد که اکثر نوزادان به درجاتی از زردی مبتلا هستند، از مهمترین دلیل ابتلای آنها به زردی می توان به موارد زیر اشاره کرد: ضعیف بودن کبد نوزادان امروزی نسبت به نسل های قبلی، استفاده مادر در دوران بارداری از غذاهای نامناسب و داروهای شیمیایی که منجر به ضعیف شدن کبد جنین و تشدید آن می شود، هنگامی که نوزاد با عمل سزارین به دنیا می آید و برخی دیگر نیز معتقدند که تزریق واکسن هپاتیت در زمان تولد نوزاد، می تواند یکی از دلایل اصلی ابتلای وی به بیماری زردی باشد.
اگرچه زردی نوزاد دغدغه بزرگی برای والدین است، ولی روش های درمان آن به گونه ای است که بیشتر افراد در منزل نوزاد خود را درمان می کنند. بالا بودن میزان زیادی از بیلی روبین در بدن نوزاد، منجر به ایجاد زردی در وی می شود که به موجب این بیماری، موجب ایجاد رنگدانه های زرد در پوست و سفیدی چشم نوزاد می شود. اگرچه ابتلای نوزادان به زردی بسیار رایج است و در اکثر موارد قابل درمان بوده و به کودک صدمه ای وارد نمی کند. بیلی روبین رنگدانه زرد رنگی است که به طور طبیعی و از طریق تجزیه گلبول های قرمز تولید می شود و سپس در کبد پردازش شده و در نهایت از طریق ادرار و مدفوع دفع می شود.
از آنجایی که کبد نوزادان معمولاً نابالغ است، برای پردازش بیلی روبین چند ساعت تا چند روز طول می کشد که شروع به پردازش کند. در طول این دوره است که می گوییم نوزاد مبتلا به زردی شده است و تا زمانی که کبد به طور طبیعی شروع به پردازش نکند در بدن نوزاد این زردی وجود دارد، زمانی که کبد به طور طبیعی فرآیند پردازش آن را انجام دهد، زمانی است که زردی کودک از بین می رود و به شرایط طبیعی خود بر می گردد. در برخی از نوزادان ممکن است زردی به میزان زیادی نباشد و خیلی زود از بین برود ولی در برخی دیگر ممکن است که درمان زردی یک پروسه طولانی مدتی را پشت سر بگذارد.
متخصصان اعتقاد دارند که کودکانی که نارس و یا قبل از هفته 37 ام بارداری به دنیا می آیند، احتمال ابتلای آنها به زردی بیشتر است. همچنین نوزادانی که به درستی تغذیه نشده و دارای کبدی نابالغ هستند و قادر نیستند که میزان بیلی روبین را به طور طبیعی در بدن خود پردازش کنند نیز احتمال زیادی وجود دارد که به زردی دچار شوند. از دیگر موارد ابتلای نوزاد به زردی می توان به کمبود آنزیم عفونت و یا ایجاد کبودی و یا آسیب های داخلی در طی زایمان که منجر به مشکلات کبدی و ناهنجاری های ناشی از ضربه می شود اشاره کرد.
هنگامی که کودک دچار زردی است، برای کاهش میزان زردی، مادر باید از خوردن غذاهای با طبع گرم خودداری کرده و روزانه سه استکان عرق کاسنی و شاهتره را به نسبت مساوی مخلوط کرده و بنوشد. از دیگر روش های مورد استفاده مادران برای جلوگیری از بروز زردی در نوزاد، باید از مصرف شیرینی ها، غذاهای پر چرب و سرخ شده و پر ادویه و حتی مواد نشاسته ای در ماههای آخر بارداری خودداری کنند.
مادران باید در جریان باشند برای اینکه از ابتلای نوزاد خود به زردی جلوگیری کنند، باید به طور مداوم با استفاده از شیر خود کودک را تغذیه کنند. چرا که تحقیقات نشان داده است که نوزادانی که کمتر از شیر مادر خود در بدو تولد استفاده می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به زردی قرار داشته اند. یکی دیگر از مواردی که باید مدنظر داشته باشند این است که لباس های با رنگ زرد را به تن نوزاد نکنند چرا که لباس های با رنگ زرد، می تواند در ایجاد زردی نقش بسزایی داشته باشد. از جمله روش های مؤثر دیگر در جلوگیری از ابتلای نوزاد به زردی این است که مادر باید در دوران بارداری و شیردهی از طریق تغذیه صحیح و مناسب از ابتلای کودک به زردی جلوگیری کند که در ادامه تشریح می شود.
امروزه یکی از علمی ترین روش های درمان قطعی، جهت پیشگیری از زردی نوزاد، استفاده از دستگاه های زردی نوزاد است که به آن فتوتراپی نیز می گویند و با تکنولوژی بسیار بالایی ساخته شده است. والدین باید در جریان باشند که زمانی که شدت زردی نوزاد بالا بوده و عدد زردی کودک آنها به سرعت افزایش پیدا می کند، حتما به پزشک مراجعه کنند، چرا که در غیر این صورت ممکن است موجب بروز عوارض بسیار خطرناکی از قبیل مشکلات مغزی در نوزاد شود چرا که با نفوذ زردی در نقاطی از مغز، منجر به اختلالات مغزی می شود و فلج مغزی و مشکلات دیگری را به وجود می آورد.
اگرچه مادران نمی توانند به طور کامل از ابتلای نوزاد خود به زردی جلوگیری کنند، ولی می توانند در دوران باداری و شیردهی اقداماتی را برای کاهش میزان زردی در نوزاد خود انجام دهند. یکی از مهمترین روش های پیشگیری از ابتلای نوزاد به زردی، این است که مادر در دوران بارداری زیر نظر متخصص زنان بوده و هر از گاهی آزمایش خون دهد تا بتواند در صورت بروز هر گونه مشکل برای مادر و جنین آن را تشخیص داده و سپس برطرف کند. پیشگیری از زردی نوزاد، به خاطر کمبود آنزیم های ژنتیکی نیز در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد. چرا که یکی از عوامل زردی کودک، کمبود این نوع آنزیم ها از قبیل کمبود گلوکز 6 ، فسفات دهیدروژناز در کودک است که با تشخیص به موقع پزشک می توان با روش های دارو درمانی این کمبودهای ذکر شده را جبران کرد.
یکی از مهمترین روش های پیشگیری از زردی این است که مادر در دوران بارداری از تغذیه های بسیار مناسبی استفاده کرده و موجبات رشد و نمو جنین را فراهم آورد و علاوه براین، از تولد زودرس جنین جلوگیری شود. همچنین با داشتن یک تغذیه مناسب می توان از مشکلات موجود برای مادر و جنین در دوران بارداری و پس از بارداری جلوگیری کرد. همان طور که در بالا اشاره شد، مادر باید در دوران بارداری، از غذاهای پر چرب و سرخ شدنی، غذاهای نشاسته ای و غذاهای پر ادویه جلوگیری کرده و مکمل هایی از قبیل شیر، عرق کاسنی و خرما و امثال این موارد مورد استفاده قرار دهد.
زمانی هم پیش می آید که زردی موجود در جنین، ناشی از ناسازگار بودن خون مادر و جنین می باشد، به گونه ای که در اینجا خون مادر و جنین هیچ گونه تطابق و سازگاری با هم ندارند که به این نوع از زردی، زردی پر خطر گفته می شود. برای پیشگیری از به وجود آمدن این نوع زردی در نوزاد، مادر باید تحت نظر پزشک متخصص بوده و با انجام دادن آزمایش های لازم و ضروری، این میزان ناسازگاری مشخص شود. زمانی که تشخیص داده شد که این نوع زردی پرخطر در نوزاد وجود دارد، در این زمان است که از آمپولی تحت عنوان آمپول روگام استفاده می شود تا از بروز زردی موردنظر در بارداری های بعدی جلوگیری شود.
در پایان موضوع مورد بحث، ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که زردی نوعی بیماری نیست بلکه نوعی اختلال کبدی است که با وجود علائمی از قبیل تغییر رنگ و زرد شدن پوست، زرد شدن سفیدی چشم و همچنین تغییر رنگ ادرار به زرد پر رنگ و گاهی نیز قهوه ای که ناشی از بالا رفتن میزان بیلی روبین خون است اتفاق می افتد که این اختلال در صورت تشدید، خود زمینه ساز بیماری های دیگری از قبیل بیماری های کبدی و مغزی خواهد بود.
